Ruam Hastalığı Nedir? Ruam Hastalığı Belirtileri ve Tedavisi
Ruam, Burkholderia mallei’nin etken olduğu, öncelikle tek tırnaklılarda görülen ancak insana da bulaşabilen zoonotik bir enfeksiyondur. Bulaş, enfekte hayvan doku ve salgılarıyla temas, aerosoller veya kontamine tozların inhalasyonu ile gerçekleşir ve mesleki maruziyetler önemli risk oluşturur. Klinik spektrum giriş yoluna göre değişir; pulmoner, kutanöz/mukozal, septisemik ve kronik formlar gözlenebilir. Aşı bulunmadığından korunma; PPE kullanımı, el hijyeni, sağlık kurumlarında standart-hava yolu önlemleri ve hayvan popülasyonunda kontrol programlarına dayanır. İnsan olgularında tedavi verileri kısıtlı olsa da duyarlılık temelli, kombine ve uzun süreli antibiyotik tedavisi ile destek tedavisi önerilir. Yüksek riskli temaslarda rehberlere uygun temas sonrası profilaksi uygulanabilir.
Ruam hastalığı nedir?
Ruam, etkeni Burkholderia mallei olan, öncelikle at, eşek ve katırlar gibi tek tırnaklıları; daha nadiren insanları etkileyen bulaşıcı bir zoonotik enfeksiyondur. Gelişmiş ülkelerde etkin kontrol önlemleri ile çok seyrek görülürken, Afrika, Asya, Orta Doğu ile Orta ve Güney Amerika’nın bazı bölgelerinde hâlen bildirilmektedir.
İnsanlar için risk, enfekte hayvanlara veya onların doku ve salgılarına maruziyetle artar; erken tanı ve uygun koruyucu önlemler bulaşmayı azaltır.
Nedenleri ve bulaşma yolları
Hastalık, Burkholderia mallei bakterisinin vücuda girişine bağlıdır. Bakteri; deri kesikleri ve sıyrıklardan, göz ve burun gibi mukozal yüzeylerden içeri girebilir veya kontamine aerosoller ile tozların inhalasyonu yoluyla akciğerlere ulaşabilir.
Mesleki riskler
- At bakıcıları ve nalbantlar
- Veteriner hekimler ve teknisyenler
- Laboratuvar çalışanları
- Kasaplar ve mezbaha personeli
Doğrudan temas ve solunum
- Enfekte doku/sıvılarla doğrudan temas
- Aerosol ve kontamine tozların solunması
- Kontamine materyallerle yetersiz el hijyeni
Belirtiler genellikle ani başlar ve aşağıdakiler görülebilir:
- Ateş, üşüme ve terleme
- Baş ağrısı, ışığa hassasiyet
- Burun akıntısı ve göğüs ağrısı
- Kas ağrısı ve gerginliği
- Gözlerde aşırı sulanma
Akciğer tutulumu sık olup zatürre, akciğer apsesi veya plevral efüzyonla seyredebilir. Görüntülemede lokalize enfeksiyon odakları saptanabilir.
Deri bütünlüğünün bozulduğu giriş yerinde 1–5 gün içinde ülseratif lezyon gelişebilir; ilişkili lenf nodlarında ağrılı şişlik görülebilir. Göz, burun ve solunum yolu enfeksiyonları artmış sekresyonla seyreder ve 1–4 hafta içinde yayılım gösterebilir.
Bakterinin kana karışmasıyla hızla ilerleyen, tedavi edilmezse kısa sürede ölümcül olabilen ağır bir tablodur.
Deri ve kaslarda çoklu apselerle; ayrıca akciğer, dalak ve karaciğer gibi organlara yapışabilen odaklarla karakterizedir.
Önleme
Ruam için onaylı bir aşı yoktur. Bu nedenle korunma, maruziyetin azaltılması ve enfeksiyon kontrolüne dayanır.
- Riskli hayvanlarla temasta eldiven, maske ve göz koruyucu kullanımı
- Temas sonrası el hijyeni ve cilt lezyonlarının kapatılması
- Sağlık kurumlarında standart ve havayolu önlemleri
- Endemik bölgelerde hayvan popülasyonunda tarama ve eradikasyon programları
Temas sonrası profilaksi
Yüksek riskli maruziyetlerde, yetkili kılavuzların önerdiği tedavi rejimlerine dayalı profilaksi yaklaşımları uygulanabilir.
Tedavi
İnsan olgularında deneyim sınırlı olsa da tedavi, duyarlılık testleriyle yönlendirilen, birden çok antibiyotiğin kombine ve yeterli süre kullanımını içerir. Destek tedavisi ve komplikasyon yönetimi önemlidir.
İzolasyon ve enfeksiyon kontrolü
Şüpheli veya doğrulanmış vakalarda uygun izolasyon ve enfeksiyon kontrol önlemleri, sağlık çalışanları ve yakın temaslılar için bulaş riskini azaltır.