Rizotomi Nedir? Rizotomi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Rizotomi, ağrı iletiminden sorumlu sinir liflerinin seçici kesilmesi veya ablasyonu yoluyla analjezi sağlayan minimal invaziv bir cerrahi tekniktir. En sık trigeminal nevralji, faset eklem kaynaklı bel-boyun ağrıları ve spastisite yönetiminde uygulanır. Radyofrekans, kimyasal (gliserin) ve endoskopik yaklaşımlar farklı endikasyonlarda tercih edilir ve çoğu vakada kısa hastanede kalış ile hızlı iyileşme sunar. Başarı oranları uygun hasta seçimi ve doğru hedefleme ile artar; geçici uyuşma ve ağrı gibi hafif yan etkiler yaygınken, enfeksiyon veya kalıcı sinir hasarı nadirdir. Multidisipliner değerlendirme ve görüntüleme eşliğinde planlama, sonuçları iyileştirir ve komplikasyon riskini azaltır.

Rizotomi Nedir?

Rizotomi, ağrı ya da spastisiteye yol açan belirli sinir liflerinin seçici olarak kesilmesi veya işlevinin azaltılması için uygulanan minimal invaziv bir cerrahi yöntemdir. Temel amaç, ağrı sinyallerinin beyne iletilmesini azaltarak yaşam kalitesini artırmaktır. Klinik gereksinime göre kimyasal, termal ya da endoskopik teknikler tercih edilebilir.

Rizotomi Ameliyatı Nedir?

Rizotomi ameliyatı; hedef sinir köklerinin görüntüleme eşliğinde belirlenip, ağrı iletimini azaltacak şekilde kesilmesi veya ablasyon uygulanmasını içerir. Genellikle lokal anestezi veya sedasyon altında gerçekleştirilir ve çoğu vakada aynı gün taburculuk mümkündür.

Rizotomi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

İşlem aşağıdaki genel adımlarla ilerler:

Planlama ve işaretleme: Görüntüleme yöntemleri ile hedef sinirlerin belirlenmesi.
Anestezi: Lokal anestezi ve gerektiğinde sedasyon uygulanması.
Hedefleme: İnce iğne, prob veya endoskopla hedef sinire ulaşılması.
Ablasyon veya kesme: Radyofrekans, kimyasal madde veya endoskopik aletlerle sinir iletiminin azaltılması.
Kısa gözlem ve taburculuk: Çoğu hastada erken mobilizasyon ve aynı gün/ertesi gün taburculuk.

Rizotomi; gliserin rizotomi, radyofrekans (RF) rizotomi ve endoskopik rizotomi gibi yöntemlerle uygulanabilir.

Gliserin Rizotomi Nedir?

Gliserin rizotomi; trigeminal nevralji gibi seçilmiş olgularda sinir liflerine gliserin verilerek ağrı iletiminin azaltılmasını hedefleyen bir tekniktir. Etki, sinir liflerinde sınırlı ve kontrollü bir hasar oluşturarak ağrı duyusunu azaltma üzerinden sağlanır.

Gliserin Rizotomi Nasıl Yapılır?

Hafif sedasyon ve görüntüleme rehberliği ile hedef sinire ulaşıldıktan sonra düşük hacimde gliserin uygulanır. İşlem süresi genellikle kısadır ve çoğu hasta aynı gün içinde evine dönebilir.

Radyofrekans (RF) Rizotomi Nedir?

RF rizotomi, radyo dalgalarıyla oluşturulan kontrollü ısı etkisiyle hedef sinir liflerinde iletimi azaltmayı amaçlar. Faset eklem kaynaklı bel-boyun ağrıları ve trigeminal nevraljide sık başvurulan, minimal invaziv bir seçenektir.

Radyofrekans Rizotomi Nasıl Yapılır?

İnce bir iğne veya prob, floroskopi gibi görüntüleme yöntemleriyle hedef sinire yönlendirilir. Uygun konum doğrulandıktan sonra RF enerjisi verilerek sınırlı doku ısınması sağlanır ve ağrı iletimi azaltılır.

Endoskopik Rizotomi Nedir?

Endoskopik rizotomi, küçük bir kesiden kamera ve özel aletlerle sinir yapılarını doğrudan görerek seçici kesme veya ablasyon yapılmasını sağlar. Doğrudan görüş, hedeflemeyi kolaylaştırır ve çevre dokuların korunmasına yardımcı olur.

Endoskopik Rizotominin Uygulanışı

Genel anestezi veya sedasyon altında küçük bir kesi yapılır, endoskopik aletler ile hedef sinir yapılarına ulaşılır ve seçici işlem gerçekleştirilir. Çoğu vakada iyileşme hızlıdır.

Rizotomi Ameliyatı Öncesi Hazırlık

Tıbbi öykü, nörolojik muayene ve görüntüleme ile ayrıntılı değerlendirme.
Kullanılan ilaçların gözden geçirilmesi; gerekli ise doz veya kesilme planı.
Anestezi değerlendirmesi ve işlem öncesi açlık-tedbirlerin paylaşılması.
Gerçekçi beklentiler ve olası risklerin hekimle görüşülmesi.

Rizotomi Ameliyatı Sonrası

Hastaların önemli bir bölümü birkaç gün içinde günlük aktivitelere dönebilir. Hekimin önerdiği süre boyunca ağır kaldırma ve yoğun egzersizden kaçınmak gerekebilir.

Yaygın ve genelde geçici yakınmalar: İşlem yerinde ağrı, morarma, uyuşma veya karıncalanma.
Nadir riskler: Enfeksiyon, kanama, anesteziye bağlı reaksiyonlar, kalıcı sinir hasarı.
Uyarı bulguları: Artan şiddette ağrı, ateş, yaygın uyuşma veya güç kaybı gelişirse sağlık kuruluşu ile iletişim.

Trigeminal Nevralji Ameliyatı Riskli mi?

Trigeminal nevralji cerrahisi uygun seçilmiş hastalarda belirgin ağrı kontrolü sağlayabilir. Ancak her cerrahi girişimde olduğu gibi enfeksiyon, uyuşma, nadiren kalıcı duyu değişiklikleri ve anesteziye bağlı komplikasyonlar gibi riskler mevcuttur. Deneyimli ekip, doğru teknik ve dikkatli hasta seçimi ile başarı artar ve riskler azaltılabilir.

Rizotomi ile Hangi Hastalıkların Tedavisi Yapılır?

Trigeminal nevralji ve diğer seçilmiş kraniyal nevraljiler
Faset eklem kaynaklı bel ve boyun ağrıları
Spinal dejeneratif durumlara bağlı kronik bel-boyun ağrısı
Seçilmiş eklem ağrıları (örn. ileri konservatif tedavilere dirençli olgular)
Spastisite yönetimi (uygun sinir köklerinin seçici kesilmesi)

Uygun yöntem seçimi; ağrının kaynağı, eşlik eden hastalıklar, daha önceki tedaviler ve hastanın beklentilerine göre bireyselleştirilir.