Mesane Kanseri Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi
Mesane kanseri çoğunlukla ürotelyal karsinom olup risk artışı sigara kullanımı, aromatik aminlere mesleki maruziyet, ileri yaş ve kronik irritasyonla ilişkilidir. Klinik olarak en tipik bulgu ağrısız makro ya da mikroskopik hematüridir; iritatif işeme semptomları da eşlik edebilir. Tanıda sistoskopi ve biyopsi/TUR-BT esastır; üst üriner sistem ve bölgesel yayılım için görüntüleme gereklidir. Kas invaziv olmayan hastalıkta TUR sonrası intravezikal BCG veya kemoterapi önerilir; kas invaziv evrede radikal sistektomi ve cisplatin bazlı kemoterapi/kemoradyoterapi seçenekleri öne çıkar. Metastatik olgularda sistemik tedaviler uygulanır ve tüm evrelerde yüksek yineleme riski nedeniyle yakın sistoskopik takip zorunludur.
Mesane Kanseri Nedir?
Mesane kanseri, mesanenin iç yüzeyini kaplayan ürotelyal hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıyla oluşan kötü huylu bir hastalıktır. En sık görülen tip ürotelyal karsinomdur. Hastalık erken dönemde sessiz seyredebilir; bu nedenle risk taşıyan bireylerde uyarıcı belirtilerin fark edilmesi önemlidir.
Belirtileri
En yaygın belirti ağrısız idrarda kan (hematüri) görülmesidir; bu durum bazen yalnızca mikroskopik incelemede saptanabilir. İritatif işeme yakınmaları da sık görülür.
- Sık idrara çıkma ve aniden gelişen işeme hissi
- İdrar yaparken yanma veya ağrı
- Zayıf, kesintili idrar akımı ya da işemede zorlanma
- Alt karın, kasık veya yan (flank) ağrısı
- İleri evrede kilo kaybı, iştahsızlık ve yorgunluk
İdrarda kanı fark ettiğinizde veya yakınmalarınız birkaç günden uzun sürerse gecikmeden sağlık kuruluşuna başvurun.
Kimlerde Görülür? Risk Faktörleri
- İleri yaş: Özellikle 50 yaş üzeri
- Cinsiyet: Erkeklerde kadınlara göre daha sık
- Sigara kullanımı: En güçlü ve en önlenebilir risk faktörü
- Mesleki maruziyet: Boya, kauçuk, deri, tekstil ve petrol sanayileri
- Kronik mesane irritasyonu: Tekrarlayan enfeksiyon, uzun süreli sonda kullanımı, taş
- Önceden pelvik radyoterapi veya bazı kemoterapi ilaçlarına maruziyet
- Aile öyküsü ve genetik yatkınlık
Tanı ve Evreleme
Tanı sürecinde öykü ve fizik muayeneyi takiben sistoskopi ile mesanenin içi doğrudan değerlendirilir; şüpheli alanlardan biyopsi alınır ve çoğu zaman TUR-mesane (TURBT) ile lezyon çıkartılır. İdrar tahlili ve sitoloji yardımcıdır. Bilgisayarlı tomografi, MR ya da ultrason gibi görüntüleme yöntemleri üst üriner sistem ve yayılımı incelemek için kullanılır. Patoloji sonucu tümörün derecesi (grade) ve evresi belirlenerek tedavi planlanır.
Tedavi Yöntemleri
Erken Evre (Yüzeyel) Hastalık
Kas tabakasına ilerlememiş tümörlerde temel yaklaşım TURBT ile tümörün çıkarılmasıdır. Nüks riskine göre mesane içine (intravezikal) BCG immünoterapi veya kemoterapi ilaçları uygulanabilir. Düzenli sistoskopik takip şarttır.
Kas İnvaziv ve Yayılmış Hastalık
Kas tabakasına ilerlemiş fakat uzak yayılım göstermemiş olgularda radikal sistektomi (mesanenin, erkeklerde prostatla birlikte ve bölgesel lenf bezleriyle çıkarılması) ve idrarın bağırsaktan yapılan yeni bir depoya veya cilde torbaya yönlendirilmesi gündemdedir. Uygun hastalarda ameliyat öncesi/sonrası kemoterapi ve bazı durumlarda radyoterapi ile organ koruyucu protokoller değerlendirilebilir. Metastatik dönemde sistemik tedaviler tercih edilir.
Takip ve Tekrarlama Riski
Mesane kanseri yineleme eğilimindedir. Bu nedenle kılavuzların önerdiği aralıklarla sistoskopi, idrar sitolojisi ve gerekirse görüntüleme ile yakın izlem yapılır. Nüks saptanırsa erken müdahale tedavi başarısını artırır.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Çay/kola renginde veya kırmızı idrar, tekrarlayan yanma-sıkışma yakınmaları, açıklanamayan yan ağrısı ya da kilo kaybı durumlarında üroloji uzmanına başvurun. Bu bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır; tanı ve tedavi için kişisel tıbbi değerlendirme gerekir.