Meme Kanserinde Hormon Tedavisi Nedir ve Nasıl Yapılır?

Hormonoterapi, hormon reseptör pozitif meme kanserinde cerrahi ve/veya kemoterapi sonrası uygulanan etkili bir adjuvan tedavidir. Premenopozal hastalarda standart yaklaşım 5 yıl tamoksifen, postmenopozal hastalarda ise aromataz inhibitörlerinin (anastrozol, letrozol, eksemestan) tek başına veya tamoksifenle ardışık kullanımıdır. Tedavi toplam süresi en az 5 yıl olup farklı ardışık şemalarla uzatılabilir. Yüksek riskli, 40 yaş altı olgularda LHRH analoglarıyla over baskılanması tamoksifene eklenebilir; bazı olgularda bilateral ooferektomi düşünülebilir. Hormonoterapi reseptör pozitif hastalarda yıllık nüks oranlarını %40–50 azaltır, karşı meme üzerinde koruyucu etki sağlar ve sağkalımı artırır; reseptör negatif tümörlerde ise fayda sağlamaz. Başlıca yan etkiler tamoksifende endometriyal kanser riskinde artış ve aromataz inhibitörlerinde kemik kaybı/eklem ağrıları olup düzenli izlem ve destek tedavileri gerektirir.

Meme Kanserinde Hormon Tedavisi Nedir?

Meme kanserinde hormon tedavisi (hormonoterapi), tümörü östrojen ve/veya progesterona duyarlı olan (hormon reseptör pozitif) hastalarda, cerrahi ve gerektiğinde kemoterapiden sonra uygulanan sistemik bir tamamlayıcı tedavidir. Amaç, tümör hücreleri üzerindeki hormon etkisini baskılayan ilaçlarla hastalığın yineleme riskini azaltmaktır.

Kimlere uygulanır?

Hormonoterapi yalnızca östrojen ve/veya progesteron reseptör pozitif tümörlerde etkilidir. Reseptör negatif tümörlerde hormon tedavisi önerilmez.

Nasıl uygulanır?

Doğal hormonlara benzer ancak baskılayıcı etki gösteren ilaçlar kullanılır. Tedavi, hastanın menopoz durumuna ve klinik riskine göre seçilir.

Tedavi Seçenekleri ve Süresi

Menopoz öncesi

Premenopozal dönemde standart yaklaşım çoğunlukla 5 yıl süreyle tamoksifendir.

Kemoterapi sonrası 40 yaş altı, yüksek riskli hastalarda over fonksiyonlarını baskılayan LHRH analogları tamoksifene en az 2–3 yıl eklenebilir.
Bazı seçilmiş olgularda iki yumurtalığın cerrahi olarak çıkarılması (bilateral ooferektomi) gündeme gelebilir.

Menopoz sonrası

Postmenopozal dönemde aromataz inhibitörleri tek başına veya tamoksifen ile ardışık şekilde kullanılabilir:

Anastrozol 1 mg tablet
Letrozol 2,5 mg tablet
Eksemestan 25 mg tablet
Örnek ardışık şemalar: 3 yıl anastrozol + 2 yıl tamoksifen; 5 yıl tek başına anastrozol; 2 yıl tamoksifen + 5 yıl anastrozol; 5 yıl tamoksifenin ardından 5 yıl letrozol.

Toplam tedavi süresi en az 5 yıldır; klinik duruma göre daha uzun şemalar tercih edilebilir.

Etkililik

Reseptör pozitif olgularda yarar

Yıllık yineleme (nüks) oranlarında %40–50 azalma
Hem sistemik hem lokal nükslerin azalması
Hastalığa yakalanmamış memede koruyucu etki
Genel yaşam süresinde artış

Reseptör negatif olgularda yararlı değil

Östrojen/progesteron reseptör negatif hastalarda hormonoterapinin faydası gösterilmemiştir.

Yan Etkiler ve İzlem

Tamoksifen

Erken dönemde menopoz benzeri yakınmalar görülebilir.
Uzun süre kullanımda rahim (endometrium) kanseri riskinde artış olabilir; premenopozal dönemde kullanım süresi bu nedenle genellikle 5 yıl ile sınırlıdır.
Düzenli, yıllık jinekolojik kontroller önerilir.

Aromataz inhibitörleri

Kemik erimesi ve eklem ağrıları görülebilir.
Tedavi öncesi ve sonrasında kemik mineral yoğunluğu ölçümleriyle izlem yapılır.
Gerektiğinde kalsiyum takviyesi ve destekleyici tedaviler verilebilir.

Sık Sorulanlar

Tüm hastalara hormon tedavisi uygulanır mı?

Hayır. Hormon tedavisi yalnızca hormon reseptör pozitif tümörlerde etkilidir.

Menopoz sonrası hormon tedavisi meme kanseri riskini artırır mı?

Menopozal hormon replasman tedavisi farklı bir konudur ve kişisel risk değerlendirmesi gerektirir; ayrıntılar klinik değerlendirme ile belirlenmelidir.