Lenf Kanseri (Lenfoma) Nedir? Lenfoma Belirtileri ve Tedavisi

Lenfoma, lenfosit kökenli malignitelerin genel adıdır ve Hodgkin ile Hodgkin dışı alt gruplara ayrılır. Etyolojide genetik yatkınlık, immün disfonksiyon, EBV/HTLV-1 gibi viral etkenler, H. pylori gibi bakteriler, iyonizan radyasyon ve bazı kimyasallar suçlanır. Tanının altın standardı histopatolojik doğrulama (eksizyonel biyopsi) olup, yayılım PET/BT ile evrelendirilir; gerektiğinde kemik iliği biyopsisi ve immünohistokimyasal/moleküler analizler yapılır. Tedavi; kemoterapi, radyoterapi, anti-CD20 gibi monoklonal antikorlar, immünoterapi, hedefe yönelik ajanlar, hematopoietik kök hücre nakli ve seçilmiş B hücreli lenfomalarda CAR-T hücre tedavisini içerir. Klinik seyir, alt tipe (ör. DLBCL, folliküler), evreye ve hastaya özgü faktörlere bağlıdır; bazı indolen olgularda aktif izlem uygundur. Erken tanı ve kişiselleştirilmiş tedavi, sağkalımı ve yaşam kalitesini belirgin şekilde iyileştirir.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Nedir?

Lenf kanseri (lenfoma), bağışıklık sisteminin hücreleri olan lenfositlerin genetik değişiklikler sonucu kontrolsüz çoğalmasıyla gelişen bir kanser grubudur. Lenf düğümleri başta olmak üzere dalak, kemik iliği ve diğer lenfoid dokularda ortaya çıkabilir. İki ana sınıfı vardır: Hodgkin lenfoma (HL) ve Hodgkin dışı lenfoma (NHL). Hastalığın seyri alt türe göre yavaş (indolen) ya da hızlı (agresif) olabilir.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Belirtileri

Belirtiler genellikle ağrısız lenf bezi büyümesi ile fark edilir ve sistemik yakınmalar eşlik edebilir.

Boyun, koltuk altı veya kasıkta ağrısız lenf düğümü şişliği
Açıklanamayan kilo kaybı
Gece terlemeleri ve titreme
İnatçı veya nedeni bilinmeyen ateş
Sürekli yorgunluk, halsizlik
Kaşıntı ve iştahsızlık
Mediastinal genişlemeye bağlı nefes darlığı veya göğüs ağrısı

Bu bulgular başka hastalıklarla da ilişkili olabilir; şikayetler uzarsa hekime başvurulmalıdır.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Nedenleri

Kesin neden tam olarak bilinmese de bir dizi risk faktörü lenfoma gelişme olasılığını artırır.

Genetik Yatkınlık

Aile öyküsü olanlarda risk artabilir. Bazı kalıtsal durumlar ve somatik genetik değişiklikler lenfosit büyüme kontrolünü bozabilir.

Bağışıklık Sistemi Bozuklukları

Otoimmün hastalıklar ve immün yetmezlik durumları (ör. HIV enfeksiyonu) riski yükseltir; organ nakli sonrası immünsüpresyon da etkendir.

Viral ve Bakteriyel Enfeksiyonlar

EBV ve HTLV-1 gibi virüsler; mide MALT lenfomasında sıkça ilişkilendirilen Helicobacter pylori gibi bakteriler bazı alt tiplerle bağlantılıdır.

Radyasyona Maruz Kalma

Yüksek doz iyonizan radyasyon DNA hasarı oluşturarak lenfoma riskini artırabilir.

Zararlı Kimyasallar ve Toksinler

Benzen ve bazı pestisitler gibi kimyasallara uzun süre maruziyet riskle ilişkilidir.

Bağışıklık Sistemini Baskılayan İlaçlar

Uzun süreli immünsüpresif tedaviler onkojenik süreçleri kolaylaştırabilir.

Yaş ve Cinsiyet Faktörleri

Risk yaşla artar. HL genç yetişkinlerde pik yaparken, NHL daha ileri yaşlarda daha yaygındır.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Türleri

Lenfomalar köken aldıkları hücreye ve biyolojik davranışlarına göre alt sınıflara ayrılır.

Hodgkin Lenfoma (HL)

Reed–Sternberg hücrelerinin varlığı ile tanımlanır; erken tanıda tedavi başarısı yüksektir.

Klasik Hodgkin Lenfoma

En sık görülen HL tipidir; nodüler sklerozan, mikst selüler, lenfositten fakir ve lenfositten zengin alt türleri içerir.

Nodüler Lenfositten Baskın HL

Daha yavaş seyirli, farklı histolojik özellikler gösteren ve genellikle iyi prognozlu bir alttürdür.

Hodgkin Dışı Lenfoma (NHL)

B veya T/NK hücrelerinden kaynaklanabilir; indolen ya da agresif seyirli çok sayıda alt tipi vardır.

Diffüz Büyük B Hücreli Lenfoma (DLBCL)

En sık görülen agresif B hücreli lenfomadır; kemoterapi ve immünoterapiye sıklıkla yanıt verir.

Folliküler Lenfoma

Genellikle yavaş seyirlidir; zaman içinde dönüşüm göstererek agresifleşebilir.

Mantle Hücreli Lenfoma

Nadir, sıklıkla agresif özellikler taşıyan bir B hücreli lenfomadır.

Burkitt Lenfoması

Çok hızlı çoğalan bir lenfomadır; acil ve yoğun tedavi gerektirir.

Küçük Lenfositik Lenfoma (SLL)

Kronik lenfositik lösemi ile spektrum paylaşır; tipik olarak yavaş seyirlidir.

Periferik T Hücreli Lenfoma

Çeşitli alt grupları olan, çoğu zaman agresif davranışlı T hücreli lenfomalardır.

Anaplastik Büyük Hücreli Lenfoma

ALK pozitif/negatif varyantları bulunan, agresif seyirli T hücreli bir alttürdür.

Sezary Sendromu ve Mycosis Fungoides

Deri T hücreli lenfomalarıdır; ciltte kızarıklık, pullanma ve kaşıntı ile seyreder.

Lenfoma Tanısı ve Uygulanan Testler

Tanı, klinik değerlendirme ile başlar ve doku örneklemesi ile kesinleşir; evreleme görüntülemelerle yapılır.

Fizik muayene ve ayrıntılı öykü
Kan testleri (hemogram, biyokimya, LDH vb.)
Lenf nodu biyopsisi (tercihen eksizyonel)
Görüntüleme: BT, MR, PET/BT
Kemik iliği biyopsisi (gerektiğinde)
İmmünohistokimya, flow sitometri ve moleküler/genetik analizler

Lenf Kanseri (Lenfoma) Tedavisi

Tedavi; lenfomanın alt tipi, evresi, tümör yükü ve hastanın genel durumuna göre bireyselleştirilir.

Kemoterapi kombinasyonları
Radyoterapi (seçilmiş alanlara)
Hedefe yönelik tedaviler ve monoklonal antikorlar (ör. anti-CD20)
İmmünoterapi yaklaşımları
Kök hücre (kemik iliği) nakli: otolog veya allojenik
CAR-T hücre tedavisi (özellikle bazı B hücreli lenfomalar)
Destek tedavileri ve gerekirse steroidler

İndolen olgularda belirti yoksa aktif izlem uygulanabilir. Agresif tiplerde hızlı ve kombine tedavi stratejileri tercih edilir. Tedavi sonrası izlem ilk yıllarda daha sık olacak şekilde planlanır ve olası nüksler için yakın takip yapılır.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Hakkında Sık Sorulanlar

Lenfoma bulaşıcı değildir; ancak bazı enfeksiyonlar riski artırabilir. Kaşıntı, döküntü olmaksızın yaygın ve geceleri artan nitelikte olabilir. Lenf kanseri her yaşta görülebilir; HL genç erişkinlerde, NHL ise ileri yaşta daha sıktır. Uygun tedaviyle birçok alttürde yüksek kontrol oranları elde edilebilir; ileri evre ve agresif olgular daha yoğun tedavi ve yakın izlem gerektirir.