Kalp Hastalıklarında Ne Zaman Ameliyat Gerekir?
Kalp cerrahisi, korunma, ilaç ve girişimsel tedavilere rağmen semptom ve organ fonksiyonlarını etkileyen hastalıklarda endikedir. Yaygın veya kritik koroner darlıklarda, özellikle diyabetli çok damar hastalarında koroner bypass cerrahisi mortalite ve morbiditeyi azaltabilir. Aort ve mitral kapaklarda ağır darlık/ yetmezlik semptomatikse veya sol ventrikül fonksiyonlarını bozuyorsa cerrahi onarım ya da değişim gerekir. Doğumsal anomaliler, kalp krizi sonrası mekanik komplikasyonlar, iyi huylu kalp tümörleri ve aort anevrizması/diseksiyonu da cerrahi endikasyonları arasındadır. İleri kalp yetmezliğinde seçilmiş olgularda kalp nakli ve mekanik dolaşım destek cihazları seçenek oluşturur.
Kalp Hastalıklarında Ne Zaman Ameliyat Gerekir?
Kalp cerrahisi, çoğu zaman son basamaktır. Önce yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçlar, ardından girişimsel kardiyoloji (balon, stent) kullanılır; bu yöntemlerle yeterli sonuç alınamazsa ameliyat gündeme gelir.
Tedavide Basamaklar ve Ameliyata Giden Yol
Korunma esastır: sigarayı bırakmak, düzenli egzersiz, tuz ve doymuş yağdan fakir beslenme, kilonun yönetimi, diyabet-tansiyon-kolesterol kontrolü cerrahi ihtiyacını azaltır. Buna karşın bazı durumlarda kesin çözüm cerrahidir.
- Birinci basamak: yaşam tarzı ve risk faktörü yönetimi
- İkinci basamak: ilaç tedavisi
- Üçüncü basamak: girişimsel kardiyoloji (anjiyoplasti/stent)
- Dördüncü basamak: kalp ve damar cerrahisi
Koroner Damar Tıkanıklıkları
Koroner arterlerdeki ileri darlıklar kalp kasına kan akımını kısıtlayarak göğüs ağrısı, efor kapasitesinde azalma ve kalp krizine yol açabilir. Yaygın ve kritik darlıklarda koroner bypass ameliyatı tercih edilebilir.
- Sol ana koroner arter darlığı veya çok damarlı hastalık
- Diyabetle birlikte seyreden yaygın darlıklar
- Girişimsel tedaviye uygun olmayan lezyonlar ya da başarısız stent
- İleri iskeminin görüntüleme ile gösterilmesi
Kapak Hastalıkları
Aort ve mitral kapaklarda ağır darlık veya yetmezlik, semptomlara (nefes darlığı, göğüs ağrısı, bayılma) ya da kalp fonksiyonlarında bozulmaya yol açtığında kapak onarımı veya değişimi gerekir. Uygun olgularda minimal invaziv yöntemler de kullanılabilir.
Diyabet
Diyabet, damar duvarını hızla bozarak koroner hastalık riskini artırır. Etkin glisemik kontrol, diyet ve egzersiz cerrahi gereksinimini azaltabilir; ancak çok damarlı hastalıkla birlikteyse bypass cerrahisi daha avantajlı olabilir.
Hipertansiyon
Kontrolsüz yüksek tansiyon kalp, beyin ve böbrekleri zorlar; aort anevrizması ve diseksiyonu riskini artırır. Yaşam tarzı değişikliği ve ilaçlarla iyi kontrol, ileride cerrahi ihtiyacını azaltır.
Obezite
Aşırı kilo, diyabet ve hipertansiyonla birlikte kalp damar hastalığını hızlandırır. Kilo yönetimi, beslenme düzeni ve fiziksel aktivite, hem cerrahiye gidişi önleyebilir hem de ameliyat sonuçlarını iyileştirir.
Doğumsal Kalp Hastalıkları
ASD/VSD gibi kalp delikleri küçükse izlenebilir veya kateterle kapatılabilir; büyükse ve kalp boşluklarını genişletiyorsa cerrahi gerekebilir. Kapak veya büyük damarların anormal yerleşimi/bağlantıları da sıklıkla cerrahiyle düzeltilir.
Kalp Yetmezliği
Gelişmiş kalp yetmezliğinde ilaç ve cihaz tedavileri yetersiz kalırsa cerrahi seçenekler gündeme gelir.
- Uygun hastada revaskülarizasyon (bypass) ve/veya kapak cerrahisi
- İleri olgularda sol ventrikül destek cihazları
- Seçilmiş hastalarda kalp nakli
Kalp Krizine Geç Başvuru
Geç başvuran miyokard enfarktüsü hastalarında papiller kas yırtığına bağlı akut kapak yetmezliği, ventriküler septum rüptürü veya serbest duvar rüptürü gibi hayatı tehdit eden mekanik komplikasyonlar gelişebilir; bu durumlar acil cerrahi gerektirir.
Kalpte Tümörler
Kalp kanseri nadirdir; ancak kulakçıkta görülen miksoma gibi iyi huylu tümörler pıhtı ve emboli riskinden dolayı cerrahi olarak çıkarılır.
Aort Anevrizması ve Yırtılması
Aort duvarının genişlemesi (anevrizma) veya yırtılması (diseksiyon) ciddi risk taşır. Yırtılma acil ameliyattır; çıkan aort anevrizmasında çoğu hastada çap 5,5 cm’ye ulaştığında elektif cerrahi önerilir. Bazı genetik durumlarda bu eşik daha düşük olabilir.
Ne Zaman Hekime Başvurulmalı?
Göğüs ağrısı, eforla artan nefes darlığı, bayılma, çarpıntı, bacaklarda şişme gibi belirtilerde kardiyolojiye başvurun. Şiddetli/ani göğüs ağrısı ve nefes darlığında acil yardım çağırın.