İmpetigo Nedir? İmpetigo Bulaşma Yolları, Belirtileri ve Tedavisi
İmpetigo, çoğunlukla çocuklarda görülen ve S. aureus ile A grubu streptokokların neden olduğu yüzeysel, oldukça bulaşıcı bir deri enfeksiyonudur. Klinik olarak bal rengi kabuklanmalar, içi sıvı dolu kabarcıklar, kaşıntı ve bazen sistemik bulgularla seyreder. Tanı çoğunlukla kliniktir; ayırıcı tanı veya yayılım şüphesinde lezyondan kültür ve laboratuvar testleri yapılabilir. Tedavi, hafif olgularda topikal antiseptik/antibiyotik, yaygın veya ağır olgularda sistemik antibiyotiklerle düzenlenir ve hijyen önlemleriyle desteklenir. Bulaşmayı azaltmak için yakın temastan kaçınma, kişisel eşyaları paylaşmama ve el hijyeni kritik öneme sahiptir.
İmpetigo Nedir?
İmpetigo; çoğunlukla 2-5 yaş çocuklarda görülen, Staphylococcus aureus ve A grubu streptokokların neden olduğu yüzeysel ve bulaşıcı bir deri enfeksiyonudur. Ağız ve burun çevresinde başlayan kızarıklık, içi sıvı dolu kabarcıklar ve ardından gelişen bal rengi kabuklanmalarla tipiktir. Sıcak ve nemli dönemlerde daha sık ortaya çıkar ve yakın temasla kolay yayılır.
İmpetigo Neden Olur?
İmpetigo; cilt bariyerinin bozulduğu durumlarda bakterilerin kolayca yerleşmesiyle gelişir. Risk faktörleri şunlardır:
- Nemli ve sıcak ortamlar
- Böcek ısırıkları
- Deri hastalıkları (ör. egzama)
- Yetersiz/sağlıksız beslenme
- Kişisel hijyen eksikliği
- Ciltteki kesik ve açık yaralar
Nemli ve sıcak ortamlar
Isı ve nem, bakterilerin çoğalmasını kolaylaştırır; impetigo yaz aylarında bu nedenle artar.
Böcek ısırıkları
Isırıklar ciltte giriş kapısı oluşturur; kaşıma da bakterilerin yayılımını hızlandırır.
Deri hastalıkları
Egzama gibi bariyer bütünlüğünü bozan durumlar impetigo riskini yükseltir.
Yetersiz ve sağlıksız beslenme
Bağışıklığın zayıflaması enfeksiyonlara yatkınlığı artırır.
Kişisel hijyen eksikliği
Yetersiz temizlik, bakterilerin ciltte çoğalmasına zemin hazırlar.
Ciltteki açık yaralar ve kesikler
Kesik ve sıyrıklar bakteriler için doğrudan giriş kapısıdır.
İmpetigo Belirtileri Nelerdir?
İmpetigo başlangıçta kızarıklık ve küçük kabarcıklarla seyreder; kabarcıklar patladığında bal rengi kabuklanmalar gelişir. Kaşıntı yaygındır; bazı olgularda ağrı ve sistemik belirtiler eşlik edebilir.
- Ciltte kızarıklık ve kabarcıklar
- Bal rengi/kahverengi kabuklanma
- Kaşıntı (gecede artabilir)
- Ağrı (yaygın lezyonlarda)
- Ateş, halsizlik gibi sistemik bulgular
Kızarıklık ve kabarcıklar
Özellikle büllöz formda gevşek duvarlı, sıvı dolu kabarcıklar görülür; ağız, burun ve göbek çevresinde başlayıp yayılabilir.
Kabuklanma
Büllöz olmayan yüzeysel impetigoda bal rengi kabuklar tipiktir ve tedavi edilmezse haftalarca sürebilir.
Kaşıntı ve ağrı
Kaşıntı sık görülür; geniş lezyonlarda ağrı gelişebilir.
Sistemik belirtiler
Bazı olgularda ateş, halsizlik gibi sistemik bulgular eşlik edebilir.
İmpetigo Türleri Nelerdir?
Büllöz impetigo
Nadir görülen bu formda büyük, sıvı dolu büller oluşur; büller birkaç gün içinde patlar ve kabuklanır. Özellikle küçük çocuklarda daha sık görülür.
Basit (yüzeysel) impetigo
Vaka çoğunluğunu oluşturur; kabarcıkların patlaması sonrası bal rengi kabuklanmalarla seyreder ve yüzeysel yayılım gösterir.
İmpetigo Nasıl Bulaşır?
İmpetigo yakın cilt temasıyla ve havlu, nevresim, giysi gibi kişisel eşyaların paylaşılmasıyla bulaşır. Kreş, okul ve ortak yaşam alanlarında salgınlar gelişebilir; semptomu olan kişilerle yakın temastan kaçınılmalıdır.
İmpetigo Tanı Yöntemleri
Tanı çoğu zaman dermatolojik muayene ile klinik olarak konur; ayırıcı tanı veya dirençli-yaygın olgularda örnek alınarak laboratuvar incelemesi yapılabilir.
Klinik muayene
Bal rengi kabuklar, kabarcıklar, eritem ve kaşıntının değerlendirilmesiyle ön tanı konur; hastanın öyküsü ve yayılım gözden geçirilir.
Laboratuvar testleri
Lezyondan sürüntü kültürü ve gerektiğinde diğer testler istenebilir; antibiyotik duyarlılığı tedavi seçimini yönlendirebilir.
İmpetigo Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Hafif ve sınırlı olgularda topikal yaklaşımlar genellikle yeterlidir; yaygın, hızlı ilerleyen veya komplikasyon riski taşıyan olgularda sistemik antibiyotik tedavisi gerekebilir. Hijyen önlemleri tüm evrelerde tedavinin temelini oluşturur.
Topikal tedavi
Yumuşatılmış kabukların nazikçe temizlenmesi ve hekim önerili topikal antibiyotik/antiseptiklerin düzenli uygulanması esastır.
Antibiyotik tedavisi
Yaygın veya dirençli olgularda ağızdan antibiyotikler tercih edilebilir; seçim yerel direnç paternleri ve kültür sonuçlarına göre yapılır.
Evde bakım ve hijyen önerileri
- Ellerin su ve sabunla en az 20 saniye yıkanması
- Havlu, çarşaf ve giysilerin kişiye özel kullanımı ve düzenli değişimi
- Ortak alanların (özellikle banyo) düzenli temizliği
- Lezyonların temiz, kuru ve kapalı tutulması; tırnak bakımına dikkat
- Topikal ürünü sürerken eldiven kullanımı ve sonrasında el hijyeni
İmpetigo Nasıl Önlenir?
Bulaşmayı azaltmak ve tekrarı önlemek için kişisel hijyen, cilt yaralarının bakımı ve eşyaların paylaşılmaması önemlidir.
Kişisel hijyene dikkat
Düzenli el yıkama, alkol bazlı el antiseptiği kullanımı ve yaşam alanlarının temizliği koruyucudur.
Cilt yaralarını önemseyin
Kesik ve sıyrıklar hızlıca temizlenmeli, gerekirse kapatılmalı; anormal kabuklanma ve iltihapta sağlık hizmetine başvurulmalıdır.
Kişisel eşyaları ortak kullanmayın
Havlu, nevresim, giysi ve kişisel bakım ürünleri paylaşılmamalı; hasta bireylerin eşyaları yüksek ısıda yıkanmalıdır.
İmpetigo Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
İmpetigo nasıl bir hastalıktır?
İmpetigo, nüfusun önemli bir kısmını etkileyebilen yüzeysel, bulaşıcı bir bakteriyel deri enfeksiyonudur; sağlam deride primer, hasarlı deride sekonder enfeksiyon olarak gelişebilir.
İmpetigo yetişkinlere bulaşır mı?
Evet. Çocuklarda daha sık görülse de yetişkinler de yakın temas veya paylaşılan eşyalar aracılığıyla enfeksiyonu alabilir.
Büllöz impetigo nedir?
Büyük, içi sıvı dolu büllerle seyreden formdur; büller patladıktan sonra yüzeyde kabuklanma gelişir ve küçük çocuklarda daha sık izlenir.
İmpetigo nasıl bulaşır?
Enfekte cilt lezyonlarıyla doğrudan temas ve havlu, giysi gibi eşyaların ortak kullanımıyla bulaşır; kalabalık ortamlarda hızla yayılabilir.