Göz Migreni Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Göz migreni, görsel auralarla seyreden ve çoğunlukla 5–60 dakika içinde düzelen geçici bir nörovasküler bozukluktur. Patofizyolojide kortikal yayılan depresyon ve geçici vazomotor değişiklikler ile trigeminal sistem aktivasyonu öne sürülür. Tipik semptomlar ışık çakmaları, zikzak çizgiler, skotom ve bulanık görmedir; baş ağrısı eşlik edebilir veya etmeyebilir. Teşhis kliniktir; atipik bulgular, ilk atak veya nöro-oftalmolojik alarm belirtilerinde göz-dibi değerlendirmesi ve beyin görüntülemesi gerekebilir. Akut tedavide NSAİİ ve uygun hastada triptanlar tercih edilir; sık ataklarda beta bloker, kalsiyum kanal blokeri, antiepileptik veya CGRP hedefli ajanlarla profilaksi değerlendirilebilir. Tetikleyicilerden kaçınma, uyku-beslenme düzeni ve stres yönetimi semptom kontrolünde anahtar role sahiptir.

Göz Migreni Nedir?

Göz migreni; ışık çakmaları, zikzak çizgiler, kör noktalar (skotom) ve bulanık görme gibi geçici görsel değişikliklerle seyreden bir migren türüdür. Bu görsel aura genellikle 10–30 dakika sürer; kimi kişilerde baş ağrısı eşlik ederken kimilerinde yalnızca görsel belirtiler görülür. Nedeni tam bilinmese de genetik yatkınlık, nörovasküler geçici değişiklikler ve çevresel tetikleyiciler rol oynar. İlk kez yaşanan ya da alışılmıştan farklı seyreden görme kaybında ciddi göz veya nörolojik sorunları dışlamak için hekime başvurulmalıdır.

Göz Migreninin Nedenleri

Göz migreni çoğunlukla birden fazla tetikleyicinin bir araya gelmesiyle ortaya çıkar. Sık bildirilen neden ve tetikleyiciler şunlardır:

Genetik yatkınlık
Hormonal dalgalanmalar (adet dönemi, gebelik, menopoz)
Stres, yoğun duygusal baskı ve uykusuzluk
Parlak ışıklar, ekrana uzun süre maruz kalma
Öğün atlama, uzun süre aç kalma
Aşırı kafein veya alkol tüketimi
Hava ve basınç değişiklikleri
Bazı ilaçların yan etkileri, tedavi edilmemiş görme kusurları
Yüksek tansiyon ve dolaşım sorunları

Genetik Yatkınlık

Ailede migren öyküsü bulunması riski artırır. Genetik eğilim çevresel faktörlerle birleştiğinde atak ihtimali yükselir.

Stres ve Duygusal Değişiklikler

Yoğun stres migren eşiğini düşürür ve atak sıklığını artırabilir. Gevşeme teknikleri ve stres yönetimi, tetikleyicileri azaltmada etkilidir.

Hormonal Dalgalanmalar

Özellikle kadınlarda adet öncesi dönem, gebelik ve menopozda görülen hormon değişimleri görsel aurayı tetikleyebilir.

Tetikleyici Faktörler (Yiyecek ve İlaçlar)

Çikolata, işlenmiş gıdalar, alkol ve aşırı kafein bazı kişilerde atak başlatabilir. Bazı ilaçlar da duyarlı bireylerde migreni alevlendirebilir.

Göz Migreninin Belirtileri

Belirtiler görsel ağırlıklıdır; kimi zaman baş ağrısı, bulantı ve ışık-ses hassasiyeti eşlik eder.

Görme alanında dalgalanma/titreme
Işık çakmaları ve parlayan noktalar
Zikzak veya kıvrımlı çizgiler
Geçici görme kaybı veya bulanık görme
Karanlık noktalar (skotom)
Başın bir tarafında ağrı, mide bulantısı
Işığa ve sese duyarlılık, odaklanma güçlüğü

Geçici Görme Kaybı veya Bulanıklığı

Genellikle dakikalar içinde geriler; görsel alanın bir kısmında kayıp veya bulanıklık şeklinde seyreder.

Işık Çakmaları ve Zikzak Çizgiler

Görme alanında parlama, zikzak ya da dalgalı çizgiler tipiktir ve çoğu zaman kendiliğinden kaybolur.

Baş Ağrısı ve Ağrı Şiddeti

Görsel auranın ardından başlayabilir; şiddeti hafif-orta düzeyden daha yoğun ağrıya kadar değişebilir.

Işığa ve Sese Duyarlılık

Atak sırasında parlak ışıklar ve yüksek sesler yakınmaları artırabilir; karanlık-sessiz ortam tolere edilebilirliği artırır.

Aura Dönemi Belirtileri

Görsel değişikliklere ek olarak kimi zaman konuşma, duyusal algı ve odaklanmada geçici zorlanma olabilir.

Göz Migreni Nasıl Teşhis Edilir?

Tanı çoğunlukla öykü ve klinik değerlendirmeye dayanır; ilk atak, aykırı bulgu veya komplike seyirde ek incelemeler yapılır.

Nörolojik muayene ve değerlendirme
Göz hastalıkları muayenesi (göz dibi/retina değerlendirmesi)
Beyin görüntüleme (gerektiğinde MR/BT)
Ayırıcı tanı: benzer belirti veren diğer durumların dışlanması

Nörolojik Muayene

Refleksler, kas gücü ve koordinasyon değerlendirilerek nörolojik hastalıklar dışlanır.

Göz Hastalıkları Muayenesi

Retina ve optik sinir ayrıntılı incelenir; migreni taklit eden göz hastalıkları araştırılır.

Beyin Görüntüleme

Atipik klinik, yeni başlayan nörolojik bulgular veya alarm işaretlerinde ileri görüntüleme istenebilir.

Ayırıcı Tanı

Retina dekolmanı, geçici iskemik atak ve diğer nöro-oftalmolojik durumlar ekarte edilir.

Göz Migreninin Tedavisi

Tedavinin hedefi belirtileri hafifletmek, atak sıklığını azaltmak ve yaşam kalitesini artırmaktır. Yaklaşım kişiye özeldir.

Migren Atakları için İlaçlar

Uygun hastada ağrı kesiciler ve migrene özgü ajanlar (örneğin triptan grubu) erken dönemde fayda sağlayabilir. İlaç seçimi hekim tarafından belirlenmelidir.

Koruyucu İlaç Tedavileri

Sık veya şiddetli ataklarda beta blokerler, kalsiyum kanal blokerleri, antiepileptikler ya da CGRP hedefli tedaviler düşünülebilir.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri ve Önleyici Tedbirler

Düzenli uyku, dengeli beslenme, yeterli sıvı alımı, ekran molaları (20-20-20 kuralı), stres yönetimi ve düzenli egzersiz atakları azaltabilir.

Atak Sırasında Yapılması Gerekenler

Karanlık ve sessiz ortamda dinlenme, soğuk kompres ve tetikleyicilerden uzak durma rahatlama sağlayabilir; hekim önerisiyle uygun ilaçlar kullanılabilir.

Göz Migreninden Korunmak

Günlük rutinde küçük düzenlemeler atak riskini belirgin biçimde azaltabilir.

Stres Yönetimi ve Uyku Düzeni

Gevşeme egzersizleri, meditasyon ve düzenli uyku-uyanıklık saatleri migren eşiğini yükseltir.

Beslenme Alışkanlıkları

Öğün atlamamak, tetikleyici gıdaları tanıyıp sınırlamak ve kafein/alkol tüketimini azaltmak önerilir.

Düzenli Egzersiz ve Fiziksel Aktivite

Hafif-orta şiddette düzenli egzersiz hem stres yönetimine hem de migren kontrolüne katkı sağlar.

Göz Migreni Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Yetersiz yönetimde ataklar sıklaşabilir ve şiddetlenebilir; iş, okul ve sosyal yaşam olumsuz etkilenebilir.

Atak Sıklığında ve Şiddetinde Artış

Öngörülemez ataklar planlamayı güçleştirir ve kaygıyı artırabilir.

Kronikleşme ve Yaşam Kalitesinde Düşüş

Tekrarlayan ataklar yorgunluk, odaklanma sorunları ve duygu durum bozukluklarına zemin hazırlayabilir.

Görme Problemlerinin Uzama Riski

Nadir olsa da sık ataklar görsel yakınmaların daha uzun sürmesine yol açabilir; düzenli hekim takibi önemlidir.

Göz Migreni Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Göz migreni nedir?

Geçici görsel bozukluklarla seyreden ve kimi zaman baş ağrısının eşlik ettiği bir migren tipidir.

Belirtileri nelerdir?

Işık çakmaları, zikzak çizgiler, kör noktalar, bulanık görme ve bazen baş ağrısı en sık bulgulardır.

Tehlikeli midir?

Genellikle kalıcı hasar bırakmaz; ancak benzer belirtiler ciddi hastalıklarla da görülebildiğinden ilk atakta hekim değerlendirmesi gerekir.

Ne kadar sürer?

Görsel aura çoğu zaman 10–30 dakika içinde düzelir; toplam atak süresi kişiden kişiye değişebilir.

Kalıcı görme kaybı yapar mı?

Tipik göz migreninde kalıcı görme kaybı beklenmez.

Ne zaman doktora başvurulmalı?

Belirtiler ilk kez ortaya çıktığında, olağandan uzun sürdüğünde veya farklılaştığında; ayrıca şiddetli baş ağrısı, nörolojik bulgular ya da tek taraflı kalıcı görme azalması varsa gecikmeden başvurulmalıdır.