Geniz Eti Nedir? Geniz Eti Ameliyatı (Adenoidektomi) Nasıl Yapılır?

Adenoidler, nazofarenkste yer alan ve özellikle çocuklukta aktif olan lenfoid dokulardır. Tekrarlayan üst solunum yolu enfeksiyonları, alerjik inflamasyon ve genetik yatkınlık adenoid hipertrofisini tetikleyerek nazal obstrüksiyon, horlama, obstrüktif uyku apnesi ve östaki disfonksiyonuna yol açabilir. Tanı, klinik öykü ve fizik muayenenin yanı sıra nazal endoskopi ile konur; işitme testleri ve görüntüleme seçilmiş olgularda ek yarar sağlar. Tedavi yaklaşımı basamaklıdır: medikal tedavi/alergen kontrolü ilk seçenek, persistan obstrüksiyon veya komplikasyonlarda adenoidektomi endikedir. Adenoidektomi genellikle günübirlik ve güvenli bir işlemdir; kanama, enfeksiyon, velofaringeal yetersizlik ve nüks nadir komplikasyonlardır.

Geniz Eti (Adenoid) Nedir?

Geniz eti, burun boşluğunun arkasındaki nazofarenkste yer alan, çocukluk çağında aktif çalışan bir lenfoid dokudur. Burun yoluyla giren mikropları yakalar ve bağışıklık yanıtını destekler. Ergenliğe doğru genellikle küçülür ve yetişkinlikte belirginliğini kaybeder.

Geniz Eti Ne İşe Yarar?

Solunan havadaki bakteri ve virüsleri filtreler, antikor üretimine katkı sağlar ve üst solunum yolu enfeksiyonlarına karşı ilk savunma hattında yer alır.

Geniz Eti Büyümesi Nedir?

Geniz eti hipertrofisi, adenoid dokunun enfeksiyon, alerji veya bireysel yatkınlık nedeniyle normalden büyük hale gelmesidir. Büyüyen doku nazal hava yolunu daraltarak yaşam kalitesini düşürebilir.

Büyümenin Etkileri

Ağızdan nefes alma, ağız kuruluğu ve diş problemleri
Horlama, uykuda nefes durmaları (uyku apnesi), gündüz yorgunluk
Genizden konuşma (hiponazalite)
Östaki tıkanmasına bağlı orta kulakta sıvı, tekrarlayan kulak enfeksiyonu ve işitme kaybı
Uzun süreli ağızdan solunuma bağlı yüz gelişiminde bozulma (adenoid yüzü)

Genel Belirtiler

Sürekli burun tıkanıklığı ve burundan nefes alamama
Gece horlama, huzursuz uyku ve ağız açık uyuma
Gündüz dikkat dağınıklığı, okul başarısında düşüş
Sık kulak enfeksiyonu, işitmede azalma

Çocuklarda Geniz Eti

3–7 yaşta daha aktif olan adenoid dokusu, sık geçirilen üst solunum yolu enfeksiyonları veya alerjiyle büyüyebilir. Belirgin yakınmalar geliştiğinde yaşam kalitesi, konuşma ve işitme olumsuz etkilenir.

Çocuklarda Belirtiler

Ağızdan nefes alma, burun tıkanıklığı, horlama
Uykuda kısa süreli nefes durmaları
İştahsızlık, yutma güçlüğü, sabah ağız kuruluğu
Televizyonu yüksek seste izleme, işitme geriliği

Geniz Eti Neden Olur?

En sık nedenler tekrarlayan viral/bakteriyel enfeksiyonlar ve alerjik inflamasyondur; genetik yatkınlık ve çevresel irritanlar (pasif sigara dumanı, hava kirliliği) riski artırır.

Sık Enfeksiyonlar

Üst solunum yolu enfeksiyonları adenoid dokuda geçici veya kalıcı büyümeyi tetikleyebilir.

Alerjiler

Mevsimsel veya çok yıllık alerjiler kronik inflamasyona ve doku hacminde artışa yol açabilir.

Genetik ve Çevre

Ailesel yatkınlık, kalabalık yaşam koşulları ve duman maruziyeti adenoid hipertrofisini kolaylaştırır.

Geniz Eti Neye Yol Açar?

Burun tıkanıklığı, horlama ve uyku apnesine ek olarak östaki fonksiyon bozukluğu, orta kulakta sıvı birikimi ve iletim tipi işitme kaybı görülebilir. Uzun dönemde yüz iskeleti gelişimi ve konuşma rezonansı etkilenebilir.

Geniz Eti Tanısı Nasıl Konulur?

Tanı KBB uzmanının öykü ve muayenesine dayanır; nazal endoskopi ile geniz bölgesi doğrudan değerlendirilir. Gerekli olgularda işitme testleri ve görüntüleme istenir.

Muayene ve Endoskopi

Esnek endoskopla nazofarenks görüntülenerek adenoidin boyutu, hava yolunu tıkama derecesi ve eşlik eden patolojiler değerlendirilir.

Görüntüleme ve İşitme Testleri

Odyometri ve timpanometri östaki fonksiyonu ve işitme düzeyini gösterir; seçilmiş olgularda yan grafi veya diğer görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.

Geniz Eti Tedavisi

Tedavi, yakınmaların şiddetine ve komplikasyonlara göre planlanır. İlk basamakta medikal tedavi ve çevresel düzenlemeler; persistan obstrüksiyon veya komplikasyon varsa cerrahi düşünülür.

İlaç ve Alerji Yönetimi

Enfeksiyonlara yönelik tedaviler ve gerektiğinde antibiyotik
İntranazal kortikosteroid ve antihistaminiklerle alerji kontrolü
Burun tuzlu su yıkamaları, pasif sigara dumanından kaçınma

Adenoidektomi (Geniz Eti Ameliyatı)

Uzun süren burun tıkanıklığı, belirgin horlama/uyku apnesi, sık orta kulak enfeksiyonu veya orta kulakta kalıcı sıvı, diş-yüz gelişiminde bozulma gibi durumlarda endikedir. Çoğunlukla günübirlik yapılır.

Ameliyat Nasıl Yapılır?

Genel anestezi altında ağız içinden çalışılır; ağız açacağı ile görüş sağlanır.
Adenoid dokusu küret veya mikrodebrider ile çıkarılır; çoğu merkezde endoskopik görüş tercih edilir.
Kanama kontrolü koterizasyon veya tamponla sağlanır.
İşlem genellikle 10–30 dakika sürer ve çoğu hasta aynı gün taburcu edilir.

Riskler ve Komplikasyonlar

Erken/gecikmiş kanama
Enfeksiyon, ateş
Geçici burun konuşması (veloparingeal yetersizlik), özellikle gizli damak yarığı olanlarda
Diş/dudak yumuşak doku yaralanmaları
Anesteziye bağlı riskler
Nadir olarak adenoidin tekrar büyümesi

Ameliyat Sonrası Bakım ve İyileşme

İlk günlerde hafif boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı ve düşük dereceli ateş beklenir.
Bol sıvı, yumuşak-soğuk gıdalar; sıcak/baharatlı yiyeceklerden kaçınma önerilir.
Ağrı için uygun analjezikler (aspirin önerilmez); nazal tuzlu su ile bakım.
3–5 gün dinlenme; yüzme ve yoğun egzersizden 1–2 hafta kaçınma.
Durmayan ağız-burun kanaması, 38.5°C üzeri ateş, belirgin nefes darlığı veya artan kulak ağrısında sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

Şiddetli horlama, uykuda nefes durmaları, sık kulak enfeksiyonu/işitme azlığı, uzun süreli ağızdan nefes alma veya ilaç tedavisine rağmen düzelmeyen burun tıkanıklığında KBB uzmanına başvurulmalıdır.

Sık Sorulan Sorular

Geniz eti kaç yaşında küçülür?

Genellikle 7–8 yaşlarından itibaren küçülmeye başlar, ergenlikte belirginliği azalır.

Adenoidektomi bağışıklığı etkiler mi?

Bağışıklık sistemi bademcikler ve diğer lenfoid dokularla çalışmaya devam ettiğinden, ameliyat sonrası bağışıklık genellikle belirgin şekilde etkilenmez.

Geniz eti yeniden büyür mü?

Nadir olarak, özellikle küçük yaşta operasyon geçiren çocuklarda kısmi yeniden büyüme görülebilir; çoğu vakada klinik olarak sorun oluşturmaz.