Donuk Omuz Sendromu Nedir? Donuk Omuz Sendromu Belirtileri ve Tedavisi

Adezif kapsülit, omuz eklem kapsülünün inflamasyon, fibrozis ve kontraktürle kalınlaşıp daralmasına bağlı gelişen, ağrı ve belirgin hareket kısıtlılığı ile seyreden bir klinik tablodur. Hastalık tipik olarak yavaş başlangıçlıdır ve yangı, donma ve çözülme olmak üzere üç evrede ilerler; doğal seyirde 1-3 yılda düzelme görülebilir, ancak tedavisiz kalan olgularda rezidüel kısıtlılık kalabilir. Risk; 40-65 yaş, kadın cinsiyet, diyabet, tiroid hastalıkları ve immobilizasyon ile artar. Tanı çoğu kez kliniktir; aktif ve pasif hareket açıklığının birlikte kısıtlanması tipiktir ve görüntüleme, alternatif tanıları dışlamak için kullanılır. Tedavi, analjezi ve fizik tedaviye odaklanır; intraartiküler kortikosteroid enjeksiyonu ve hidrodilatasyon ek yarar sağlayabilir. Refrakter olgularda anestezi altında manipülasyon veya artroskopik kapsüler gevşetme uygulanabilir; cerrahi sonrası erken rehabilitasyon önemlidir.

Donuk Omuz Sendromu Nedir?

Donuk omuz sendromu (adezif kapsülit), omuz eklemini saran kapsülün kalınlaşıp daralması ve eklem sıvısının azalması sonucu ağrı ile hareket kısıtlılığına yol açan bir durumdur. Belirtiler genellikle yavaş başlar, zamanla kötüleşir ve çoğu hastada 1-3 yıl içinde kademeli olarak düzelir.

Omuzun anatomisi ve kapsül

Omuz üç kemikten oluşur: üst kol (humerus), kürek kemiği ve köprücük kemiği. Bu yapıları bir arada tutan ve eklem stabilitesini sağlayan bağ dokusu kapsülüdür.

Hastalığın seyri

Donuk omuz çoğunlukla tek taraflıdır; fakat bazı kişilerde iki omuzda da gelişebilir. Gidişat tipik olarak ağrı ve sertliğin arttığı bir dönemden sonra, hareket açıklığının yavaş yavaş toparladığı bir döneme evrilir.

Nedenler ve Risk Faktörleri

Temel nedenler

Kapsülün kalınlaşıp sıkılaşması ve yapışıklıkların oluşması omuz hareketini kısıtlar. Bu süreç; uzun süreli hareketsizlik (yaralanma, kırık, inme, ameliyat sonrası), omuz sıkışması, rotator manşet yırtığı ve kireçlenme gibi durumların ardından tetiklenebilir. Diyabet ve tiroid bozuklukları gibi sistemik hastalıklar da riski artırır.

Risk faktörleri

Yaş 40-65
Kadın cinsiyet
Uzun süreli hareketsizlik veya kolun askıda kalması
Diyabet
Tiroid hastalıkları
Kalp-damar hastalıkları ve Parkinson hastalığı

Belirtiler ve Evreler

Omzunuzu hareket ettirmeyi zorlaştıran ağrı ve sertlik tipiktir; ağrı geceleri artabilir ve uykuyu bölebilir. Günlük yaşamda giyinme, saç tarama ve banyo gibi aktiviteler zorlaşabilir.

Evre 1 - Yangı

6-9 ay sürebilir. Ağrı ön plandadır ve hareket açıklığı giderek azalır; gece ağrısı belirgindir.

Evre 2 - Donma

4-12 ay sürebilir. Ağrı bir miktar azalırken sertlik artar; kolu kullanmak zorlaşır.

Evre 3 - Çözülme

6-24 ay sürebilir. Hareket açıklığı kademeli olarak artar ve işlevsellik toparlar.

Kimlerde daha sık?

En sık 40-65 yaş arasında görülür ve kadınlarda daha yaygındır. Bir omuz etkilendiğinde, diğer omuzda gelişme riski artar.

Donuk Omuz Tanısı

Fizik muayene

Hem aktif hem pasif omuz hareket açıklığı kısıtlıdır. Muayene sırasında hekim, hareketleri değerlendirir; gerekirse pasif hareketi daha iyi anlamak için lokal anestezik uygulanabilir.

Görüntüleme

Tanı çoğu kez kliniktir. Artrit ve rotator manşet yırtığı gibi diğer nedenleri dışlamak amacıyla röntgen, ultrason veya MR istenebilir.

Donuk Omuz Tedavisi

Tedavinin amacı ağrıyı azaltmak, hareket açıklığını koruyup artırmaktır. Birçok hastada iyileşme mümkündür ancak süreç zaman alır.

İlaç ve korunma yöntemleri

Hekim önerisiyle ağrı kesici ve iltihap giderici ilaçlar
Kısa süreli ısı veya soğuk uygulamaları ile semptom kontrolü

Fizik tedavi ve egzersiz

Hareket açıklığını artırmaya yönelik esneme ve germe egzersizleri, fizyoterapist eşliğinde düzenli uygulanmalıdır; ev programına uyum sonuçları belirgin şekilde iyileştirir.

Enjeksiyon ve hidrodilatasyon

Eklem içine kortikosteroid enjeksiyonu ağrı ve iltihabı azaltabilir. Eklem gerginliği (hidrodilatasyon) ile steril sıvı verilerek kapsülün gerilmesi, hareketi kolaylaştırabilir.

Manipülasyon ve artroskopi

Dirençli olgularda anestezi altında omuz manipülasyonu veya artroskopik kapsül gevşetme düşünülebilir. Günümüzde artroskopi, uygun hastalarda daha sık tercih edilir.

Ameliyat sonrası rehabilitasyon

Erken dönemde başlanan fizyoterapi, kapsülün yeniden kısalmasını önlemek ve hareket açıklığını geri kazanmak için kritik önemdedir.

Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Hastalık 2-10 yıl sürebilir ve kalıcı hareket kısıtlılığı gelişebilir; geç dönemlerde kapsül kontraktürü belirginleşebilir.

Yaşam Tarzı ve Evde Bakım

Ağrıyı artırmayan ölçülü kullanım ve günlük aktiviteye devam
Düzenli, nazik esneme egzersizleri
Kısa süreli ısı veya soğuk kompres ile semptomların hafifletilmesi

Tamamlayıcı Yöntemler

Akupunktur

İnce iğnelerin belirli noktalara uygulanmasıdır; seanslar genellikle 15-40 dakika sürer ve çoğu kişi tarafından tolere edilir.

TENS

Transkutanöz elektriksel sinir stimülasyonu, cilde yerleştirilen elektrotlar aracılığıyla düşük akım verir; bazı kişilerde ağrı algısını azaltmaya yardımcı olabilir.