Diyafram Bozuklukları

Diyafram, toraks ve abdomeni ayıran ana solunum kasıdır; doğumsal kusurlar, travma, hiatal herni, tümörler ve frenik sinir hasarı gibi nedenlerle işlevi bozulabilir. Klinik tablo; hafif reflü yakınmalarından şiddetli neonatal solunum yetmezliğine kadar geniş bir spektrum gösterir. Tanıda akciğer grafisi ve bilgisayarlı tomografi başta olmak üzere ultrason, solunum fonksiyon testleri, arteriyel kan gazı, frenik sinir uyarımı ve EMG kullanılabilir. Tedavi; cerrahi onarım, yaşam tarzı ve medikal asit baskılama, onkolojik tedaviler, diyafragmatik plikasyon veya diyafram pili gibi seçenekleri içerir. Yönetim, hastalığın tipine ve şiddetine göre multidisipliner olarak planlanmalıdır.

Diyafram Bozuklukları Nelerdir?

Diyafram, göğüs ve karın boşluklarını ayıran kubbe biçimli bir kastır ve solunumun ana itici gücüdür. Diyaframı etkileyen doğumsal ya da edinilmiş sorunlar, başta solunum olmak üzere birçok sistemi etkileyebilir.

Doğumsal Diyafram Hernisi

Gelişimsel bir diyafram defekti nedeniyle karın organları göğüs boşluğuna yer değiştirebilir; bu durum akciğer gelişimini kısıtlayarak ağır solunum sıkıntısına yol açabilir.

Edinilmiş/Travmatik Diyafram Hernisi

Künt travma veya delici yaralanmalar sonrası diyaframda oluşan yırtıktan organlar göğse geçer ve akciğerlere bası yaparak solunumu zorlaştırır.

Mide Fıtığı (Hiatal Herni)

Midenin bir kısmı, yemek borusunun diyaframdan geçtiği açıklıktan göğüs boşluğuna kayar ve reflü yakınmalarına neden olabilir.

Diyafram Tümörü

Diyafram kaynaklı tümörler nadirdir; ancak akciğer ve karaciğer kanserlerinden metastazlar bu bölgede görülebilir.

Diyafram Felci

Frenik sinir hasarı sonucu diyaframın bir veya iki tarafında hareket kaybı gelişir ve solunum kapasitesi azalır.

Diyafram Bozukluklarının Nedenleri

Nedenler bozukluğun türüne göre değişkenlik gösterir; doğumsal anomalilerden büyük travmalara kadar uzanır.

Doğumsal Diyafram Hernisi

Fetüsün anne karnındaki gelişimi sırasında diyaframın tam oluşmamasına bağlıdır.

Edinilmiş/Travmatik Diyafram Hernisi

Trafik kazaları ve düşmelere bağlı künt travma
Bıçaklanma yaraları
Ateşli silah yaralanmaları

Mide Fıtığı

Sık ve şiddetli öksürük
Şiddetli kusma
Ağır kaldırma
Gebelik
Obezite
Aşırı ıkınma

Diyafram Felci

Akciğer veya lenf kanserine bağlı frenik sinir basısı
Cerrahiye bağlı travma
Frenik sinir ya da omurilik yaralanmaları
ALS, MS gibi nöromüsküler hastalıklar

Belirtiler

Semptomlar altta yatan bozukluğa göre değişir; hafif reflü yakınmalarından ağır solunum yetmezliğine kadar geniş bir yelpazede görülebilir.

Doğumsal Diyafram Hernisi

Akciğer hipoplazisine bağlı ciddi solunum sıkıntısı ve morarma ile seyredebilir.

Edinilmiş/Travmatik Diyafram Hernisi

Hızlı ve zor nefes alma
Siyanoz (cilde mavimsi renk)
Taşikardi (hızlı kalp atımı)

Mide Fıtığı

Mide ekşimesi ve göğüs ağrısı
Geğirme, ağızda acı tat
Ağrılı/yavaş yutma
Regürjitasyon (mide içeriğinin ağıza geri gelmesi)

Diyafram Tümörü

Nefes darlığı ve zor nefes alma
Göğüs, omuz veya karın ağrısı
Düşük oksijen satürasyonu

Diyafram Felci

Sırtüstü yatarken, istirahatte veya suda bulunurken belirginleşen nefes darlığı.

Diyafram Bozuklukları Nasıl Teşhis Edilir?

Öykü ve fizik muayeneyi takiben, tanıyı netleştirmek ve evrelemek için görüntüleme ve fonksiyonel testler kullanılır.

Akciğer Röntgeni

Kalp, akciğer ve kemik yapıları göstererek eşlik eden patolojileri saptamada yardımcıdır.

Bilgisayarlı Tomografi (BT)

Göğüs boşluğu ve diyaframın ayrıntılı değerlendirilmesini sağlar.

Ultrason

Diyafram hareket ve fonksiyon düzensizliklerini gösterir; yenidoğan ve felç şüphesinde yararlıdır.

Solunum Fonksiyon Testleri

Diyaframdaki bozukluğun ventilasyon üzerindeki etkisini ölçer.

Arteriyel Kan Gazı

Oksijen ve karbondioksit düzeyleri ile asit-baz durumunu değerlendirir.

Frenik Sinir Uyarımı Testi

Sinir iletim hızını ve fonksiyonunu ölçer; diyafram felci şüphesinde kullanılır.

Elektromiyografi (EMG)

Kas liflerinin elektriksel yanıtını değerlendirerek nöromüsküler sorunları ortaya koyar.

Diyafram Bozuklukları Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi yaklaşımı bozukluğun tipine ve şiddetine göre planlanır; medikal, cerrahi ve destekleyici seçenekler mevcuttur.

Doğumsal Diyafram Hernisi

Karın organlarının göğüs boşluğundan karına geri indirilmesi ve diyaframın cerrahi onarımı uygulanır.

Edinilmiş/Travmatik Diyafram Hernisi

Diyaframdaki yırtığın cerrahi tamiri gerekir.

Mide Fıtığı

Yaşam tarzı değişiklikleri ve asit baskılayıcı ilaçlar ilk basamaktır; seçilmiş olgularda cerrahi düşünülebilir.

Diyafram Tümörü

Olguya göre cerrahi, kemoterapi ve/veya radyoterapi planlanır.

Diyafram Felci

Yakınması olmayan hastalar izlenebilir; gerektiğinde diyafragmatik plikasyon, diyafram pili implantasyonu ve solunum desteği uygulanabilir.