Antikor Nedir? Antikor Testi Nasıl Yapılır?

Antikor Nedir? Antikor Testi Nasıl Yapılır?

Antikorlar, B hücreleri kökenli Y‑şekilli immünoglobulinlerdir ve antijenlere özgül bağlanarak onları nötralize eder veya bağışıklık sisteminin yok edici mekanizmalarını tetikler. Başlıca etkileri toksin nötralizasyonu, viral girişin engellenmesi, kompleman aktivasyonu ve fagositozun kolaylaştırılmasıdır. Antikorlar sabit bölgelerine ve işlevlerine göre IgG, IgM, IgA, IgD ve IgE sınıflarına ayrılır; IgG uzun süreli korumada, IgM erken yanıtta, IgA mukozal bağışıklıkta, IgD B hücre aktivasyonunda ve IgE alerji ile parazit savunmasında öne çıkar. Antikor testleri, spesifik antijenlere karşı gelişen IgM/IgG varlığını saptayarak geçirilmiş veya yakın dönemdeki enfeksiyonlara dair bilgi sunar. SARS‑CoV‑2’ye karşı geliştirilen antikor testleri genellikle spike proteinine yönelik antikorları tespit eder.

Antikor nedir?

Antikorlar (immünoglobulinler), bağışıklık sisteminin antijen adı verilen yabancı yapı taşlarını tanıyıp onlara özgül biçimde bağlanan Y-şekilli proteinlerdir. Hedefe bağlanmaları, yabancı yapının işaretlenmesini ve bağışıklık mekanizmalarının devreye girerek etkisizleştirme veya yok etme süreçlerini başlatır.

Antikorlar nasıl çalışır?

B hücreleri ve plazma hücreleri

Antikorlar, B lenfositleri tarafından üretilir. Bir antijen, B hücresi reseptörüne (zarla bağlantılı antikor) bağlandığında, B hücresi çoğalır ve olgunlaşarak plazma hücrelerine dönüşür. Plazma hücreleri, kana ve lenfatik sisteme çok sayıda antikor salgılar.

Antikorların etki mekanizmaları

• Toksin nötralizasyonu: Antikor, toksine bağlanarak zehirleyici etkisini ortadan kaldırabilir (antitoksin etkisi).
• Girişin engellenmesi: Virüslerin ve bazı mikropların hücrelere tutunma/protein yapılarını kaplayarak hücre içine girmelerini önleyebilir.
• Hareketsizleştirme ve yayılmanın sınırlanması: Mikroorganizmaların işlevlerini bozarak zarar verme kapasitelerini azaltır.

Kompleman ve fagositoz

Antikorla kaplanan antijenler, kompleman sistemini aktive ederek mikropların parçalanmasını tetikler. Ayrıca bu kaplama, fagositlerin (yutucu hücrelerin) hedefe yönelmesini ve yutmasını kolaylaştırır. Antikor üretimi, antijen temizlenene kadar günlerce sürebilir; dolaşımda kaldıkları süre boyunca belirli antijenlere karşı koruma sağlarlar.

Antikor sınıfları

IgG

• Kanda ve dokularda en bol bulunan sınıftır; uzun süreli korumaya katkı sağlar.
• Plasenta ve anne sütü yoluyla bebeğe geçebilir.
• Monomer yapıdadır.

IgM

• En erken yanıt veren ve en büyük antikordur.
• İlk karşılaşmada hızla ve yüksek miktarda üretilir.

IgA

• Mukozal yüzeylerde (solunum, sindirim vb.) yoğunlaşır.
• Dış ortamdan gelen antijenlerin girişini engeller.

IgD

• B hücrelerinin yüzeyinde bulunur ve aktivasyonlarında rol alır.

IgE

• Yalnızca memelilerde bulunur; parazitlere karşı savunmada etkilidir.
• Tip 1 aşırı duyarlılık ve alerjik hastalıklarda rol oynar.
• Monomer yapıdadır.

Antikor testi nedir?

Antikor testleri, belirli bir patojene karşı gelişen antikorları (genellikle IgM ve/veya IgG) saptar ve geçirilmiş ya da yakın dönemdeki enfeksiyon hakkında bilgi verir. Örneğin SARS‑CoV‑2 antikor testleri, virüsün spike proteinine karşı oluşan antikorları tespit ederek bağış yanıtının varlığını ve türüne göre enfeksiyonun zamanlamasıyla ilgili ipuçlarını sağlayabilir.